Program ćwiczeń z przedmiotu
MIKROBIOLOGIA i PARAZYTOLOGIA
dla kierunku Pielęgniarstwo
studia stacjonarne – licencjat, rok I
2020/2021

Ćwiczenie nr 1 (26.02.2021)

Temat: Ćwiczenie wprowadzające; budowa struktury wirusa, komórki bakterii, komórki eukariotycznej; mikroskop i mikroskopowanie; bakterie komensalne i oportunistyczne

1. Omówienie regulaminu zajęć

2. Aseptyka i antyseptyka.

3. Dezynfekcja i sterylizacja

- autoklaw, sterylizator suchy

4. Budowa mikroskopu i zasady mikroskopowania

- budowa struktury wirusa, komórki prokariotycznej, komórki eukariotycznej

5. Zasady zachowania się w laboratorium mikrobiologicznym.

6. Bakterie komensalne i oportunistyczne: preparaty stałe: Bifidobacterium bifidum, Lactobacillus acidophilus; Staphylococcus epidermidis, Escherichia coli.

Ćwiczenie nr 2 (05.03.2021)

Temat: Pobieranie i transport materiału biologicznego. Posiew na podłoża mikrobiologiczne. Bakterie gram ujemne i gram dodatnie - charakterystyka wybranych gatunków.

1. Zasady prawidłowego pobierania materiałów - kwalifikacje i ochrona osoby pobierającej próby, wybór materiału do badań adekwatnego do podejrzewanej choroby, dokumentacja, odpowiedni sprzęt.

2. Zasady prawidłowego zabezpieczania próbek do transportu i badań mikrobiologicznych. 

3. Zasady wykonania wymazu z jamy ustnej oraz posiewu drobnoustrojów na podłoża mikrobiologiczne.

4. Charakterystyka bakterii gram ujemnych (budowa, chorobotwórczość); preparaty stałe: Salmonella paratyphi, Shigella dysenteriae, Klebsiella pneumoniae, Neisseria gonorrhoeae, Neisseria meningitidis 

5. Toksyny bakteryjne: endo – i egzotoksyny. Enterotoksyny, cytotoksyny, neurotoksyny.

6. Charakterystyka bakterii gram dodatnich (budowa, chorobotwórczość); preparaty stałe: Staphylococcus aureus, Streptococcus pneumoniae, Streptococcus pyogenes, Bacillus anthracis, Clostridium tetani, Mycobacterium tuberculosis

7.Borelioza z Lyme - choroba wywołana przez krętki Borrelia burgdorferi sensu lato, przenoszona przez kleszcze Ixodes – objawy chorobowe

Ćwiczenie nr 3 (12.03.2021)

Temat: Diagnostyka mikrobiologiczna. Grzyby chorobotwórcze - charakterystyka wybranych gatunków.

1. Analiza wykonanych posiewów oraz identyfikacja drobnoustrojów z wykonanych posiewów.

2. Wykonanie preparatu mikrobiologicznego.

3. Barwienie metodą Grama – przeglądanie preparatów pod imersją - 100x

4. Gatunki grzybów chorobotwórczych, preparaty stałe: Candida albicans,  Trichosporon cutaneum, Aspergillus fumingatus, Trichophyton mentagrophytes, Trichophyton rubrum, Microsporum canis

5. Mikotoksyny i ich znaczenie

6. Wirusy – przykłady i choroby przez nie wywoływane:

- wirus opryszczki (Herpes simplex), wirus ospy wietrznej i półpaśca (Varicella-zoster virus),wirus zapalenia wątroby typu B - WZW B (Hepatitis virus B, HBV), wirus zapalenia wątroby typu C - WZW C (Hepatitis virus C, HCV), ludzki wirus niedoboru odporności (Human Immunodeficiency Virus, HIV), Rotavirus, wirus grypy (Influenzavirus), wirus brodawczaka ludzkiego (human papilloma virus, HPV), Coronavirus, wirus wścieklizny (Rabies Virus)

Ćwiczenie nr 4 (19. 03.2021)

Temat: Pasożytnicze Protozoa – pierwotniaki.

1. Pierwotniaki układu pokarmowego

2. Budowa, rozmnażanie, cykle rozwojowe, chorobotwórczość i diagnostyka

Pierwotniaki układu pokarmowego:

-Entamoeba histolytica – Pełzak czerwonki

• cysta, trofozoit- preparat mikroskopowy- rysunek

-Giardia intestinalis- Lamblia jelitowa

• trofozoit - preparat mikroskopowy – rysunek

- Cryptosporidium parvum

• oocysta – preparat mikroskopowy – rysunek

3. Pierwotniaki układu krwionośnego, narządów i tkanek, układu moczowo-płciowego, skóry

4. Budowa, rozmnażanie, cykle rozwojowe, chorobotwórczość i diagnostyka

Pierwotniaki układu krwionośnego:

-Trypanosoma brucei gambiense- Świdrowiec gambijski

• trypomastigota- preparat mikroskopowy- rysunek

-Trypanosoma cruzi – Świdrowiec amerykański

• trypomastigota- preparat mikroskopowy- rysunek

-Plasmodium falciparum – Zarodziec sierpowy

• cienki rozmaz krwi- preparat mikroskopowy- rysunek

Pierwotniaki tkanek i narządów:

-Toxoplasma gondii

• trofozoit- preparat mikroskopowy – rysunek

Pierwotniaki skóry:

-Leishmania tropica

• postać amastigota- preparat mikroskopowy- rysunek
• postać promastigota- preparat mikroskopowy- rysunek

Pierwotniaki układu nerwowego:

-Naegleria fowleri

• trofozoit- preparat mikroskopowy- rysunek

Pierwotniaki układu moczowo-płciowego:

-Trichomonas vaginalis- Rzęsistek pochwowy

• trofozoit- preparat z rozmazu treści pochwowej- rysunek

Ćwiczenie nr 5 (26.03.2021)

Temat: Pasożytnicze Digenea – przywry

1. Przywry układu oddechowego, pokarmowego i krwionośnego

2. Budowa, rozmnażanie, cykl rozwojowy, chorobotwórczość i diagnostyka

Przywry układu oddechowego:

-Paragonimus westermani- Przywra płucna – fotografia - pokaz

• jaja – preparat mikroskopowy - rysunek

Przywry układu pokarmowego:

-Fasciola hepatica- Motylica wątrobowa

• osobnik dojrzały- preparat mikroskopowy- rysunek (układ pokarmowy i rozrodczy)
• jaja- preparat mikroskopowy- rysunek
• cerkarie- preparat mikroskopowy- rysunek

- Dicrocoelium dendriticum – Motyliczka wątrobowa

• osobnik dorosły- preparat mikroskopowy – rysunek

Przywry układu krwionośnego:

- Schistosoma mansoni

• osobnik męski lub żeński- preparat mikroskopowy- rysunek
• jaja - preparat mikroskopowy- rysunek
• miracidium- preparat mikroskopowy- rysunek

Ćwiczenie nr 6 (02.04.2021)

Temat: Pasożytnicze Cestoda - tasiemce

1. Tasiemce układu pokarmowego, narządów i tkanek

2. Budowa, rozmnażanie, cykle rozwojowe, chorobotwórczość i diagnostyka

Tasiemce układu pokarmowego:

-Diphyllobotrium latum- Bruzdogłowiec szeroki

• proglotydy maciczne- preparat mikroskopowy- rysunek
• jaja – preparat mikroskopowy - rysunek

-Taenia saginata- Tasiemiec nieuzbrojony

• proglotydy maciczne- preparat mikroskopowy- rysunek
• jaja- preparat mikroskopowy- rysunek
• skoleks – preparat mikroskopowy - rysunek

-Taenia solium- Tasiemiec uzbrojony

• skoleks – preparat mikroskopowy - rysunek
• proglotydy maciczne- preparat mikroskopowy- rysunek

- Dipylidium caninum – Tasiemiec psi

• proglotydy maciczne - preparat mikroskopowy- rysunek
• proglotydy hermafrodytyczne – fotografia - rysunek
• pakiety jaj - preparat mikroskopowy- rysunek

Tasiemce narządów i tkanek:

-Echinococcus granulosus- Tasiemiec bąblowcowy

• osobnik dorosły – preparat mikroskopowy - rysunek
• protoskoleksy- preparat mikroskopowy- rysunek
• przekrój przez tkankę- hydatody z protoskoleksami- preparat mikroskopowy- rysunek

Ćwiczenie nr 7 (09.04.2021)

Temat: Pasożytnicze Nematoda - nicienie

1. Nicienie układu pokarmowego, krwionośnego oraz narządów i tkanek

2. Budowa, rozmnażanie, cykle rozwojowe, chorobotwórczość i diagnostyka

Nicienie układu pokarmowego:

-Enterobius vermicularis- Owsik ludzki

• osobnik dojrzały- preparat mikroskopowy- rysunek
• jaja- preparat mikroskopowy bezpośredni- rysunek

-Ascaris lumbricoides- Glista ludzka

• jaja - preparat mikroskopowy- rysunek
• osobnik dojrzały (samiec, samica)- preparat makroskopowy- rysunek

-Trichuris trichiura- Włosogłówka ludzka

• osobnik dojrzały (samiec, samica)- preparat mikroskopowy- rysunek
• jaja- preparat mikroskopowy- rysunek

- Anisakis simplex

• larwa w stadium L3 – preparat mikroskopowy - rysunek

Nicienie układu krwionośnego:

-Loa loa

• mikrofilarie- preparat mikroskopowy- rysunek

-Wuchereria bancrofti

• mikrofilarie w rozmazie krwi obwodowej- preparat mikroskopowy- rysunek

Nicienie tkanek i narządów:

-Trichinella spiralis- Włosień kręty

• larwa w mięśniu poprzecznie prążkowanym człowieka- preparat mikroskopowy- rysunek

-Toxocara canis – Glista psia

• postać dorosła (samiec, samica)- preparat makroskopowy-rysunek
• jaja - preparat mikroskopowy bezpośredni-rysunek

Ćwiczenie nr 8 (16.04.2021)

Temat: Pasożytnicze Arachnida - pajęczaki i Insecta - owady

1. Pasożytnicze pajęczaki

2. Budowa, rozmnażanie, cykle rozwojowe, chorobotwórczość i diagnostyka

-Argas reflexus- Obrzeżek gołębi

• osobnik dorosły - fotografia

• larwa – preparat mikroskopowy - rysunek

-Ixodes ricinus- Kleszcz pospolity

• osobnik dorosły (samiec, samica)- preparat mikroskopowy- rysunek
• larwa- preparat mikroskopowy- rysunek

-Sarcoptes scabiei- Świerzbowiec ludzki

• osobnik dorosły  - preparat mikroskopowy- rysunek

-Demodex folliculorum- Nużeniec ludzki

• osobnik dorosły - preparat mikroskopowy- rysunek
• wykrywanie nosicielstwa Demodex sp.- wykonuje każdy student w grupie

3. Pasożytnicze owady

4. Budowa, rozmnażanie, cykle rozwojowe, chorobotwórczość i diagnostyka

-Pediculus humanus- Wesz ludzka

• imago- preparat mikroskopowy- rysunek
• jaja- preparat mikroskopowy- rysunek

-Pthirus pubis- Wesz łonowa

• imago- preparat mikroskopowy- rysunek

-Anopheles macullipennis- Komar widliszek

-Culex pipiens- Komar kłujący

• imago (samiec, samica)- preparat mikroskopowy- rysunek
• narządy gębowe- preparat mikroskopowy- rysunek

-Lucilia sericata- Mucha zielona

• imago- preparat makroskopowy- rysunek

-Pulex irritans- Pchła ludzka

• imago- preparat mikroskopowy- rysunek

-Cimex lectularius- Pluskwa domowa

• imago- preparat mikroskopowy- rysunek

Ćwiczenie nr 9 (23.04.2021)

Temat: Zaliczenie pisemne testowe i praktyczne.  

Zaliczenie praktyczne – rozpoznawanie preparatów parazytologicznych. Na zaliczeniu praktycznym student powinien rozpoznać gatunek pasożyta, postać inwazyjną rozpoznanego pasożyta, materiał pobierany od pacjenta w celu identyfikacji tego pasożyta, miejsce lokalizacji u człowieka, nazwę wywoływanej choroby