Program ćwiczeń z przedmiotu
MIKROBIOLOGIA i PARAZYTOLOGIA
dla kierunku Pielęgniarstwo
studia stacjonarne – licencjat, rok I
2023/2024

Ćwiczenie nr 1 (21,22.02.2024r.)

Temat: Ćwiczenie wprowadzające. Budowa struktury wirusa, komórki eukariotycznej i prokariotycznej. Bakterie komensalne.

1. Omówienie regulaminu zajęć.

2. Budowa struktury wirusa, komórki prokariotycznej, komórki eukariotycznej.

3. Mikrobiota (naturalna flora fizjologiczna) człowieka – znaczenie, zakażenia oportunistyczne.

4. Bakterie komensalne i probiotyczne (charakterystyka), preparaty stałe, obserwacja mikroskopowa:

- Staphylococcus epidermidis – gronkowiec skórny,

- Escherichia coli – pałeczka okrężnicy;

- Bifidobacterium bifidum,

- Lactobacillus acidophilus.

5. Zasady prawidłowego pobierania materiałów - kwalifikacje i ochrona osoby pobierającej próby, wybór materiału biologicznego do badań adekwatnego do choroby, dokumentacja, odpowiedni sprzęt – dyskusja.

6. Zasady prawidłowego zabezpieczania próbek do transportu i badań mikrobiologicznych – dyskusja.

7. Zasady zachowania się w laboratorium mikrobiologicznym

Ćwiczenie nr 2 (28,29.02.2024r.)

Temat: Patogeniczne bakterie Gram ujemne i Gram dodatnie-charakterystyka. Szczepionki i antybiotyki. Wykonanie wymazu oraz posiewu na podłoże mikrobiologiczne.

1. Krótki test sprawdzający wiedzę tzw. „wejściówka” – 10 pytań.

2. Charakterystyka bakterii gram ujemnych (budowa, chorobotwórczość).

Preparaty stałe:

- Klebsiella pneumoniae – pałeczka zapalenia płuc,

- Neisseria meningitides – dwoinka zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych(meningokok).

3. Toksyny bakteryjne: endo – i egzotoksyny. Enterotoksyny, cytotoksyny, neurotoksyny.

4. Charakterystyka bakterii gram dodatnich (budowa, chorobotwórczość).

Preparaty stałe:

- Staphylococcus aureus – gronkowiec złocisty,

- Bacillus anthracis – laseczka wąglika,

- Clostridium tetani – laseczka tężca,

5. Borelioza z Lyme - choroba wywołana przez krętki Borrelia burgdorferi sensu lato, przenoszona przez kleszcze Ixodes – objawy chorobowe.

6. Szczepionki i antybiotyki: definicje, rodzaje, mechanizm działania. Mechanizmy oporności bakterii na antybiotyki. Probiotyki, prebiotyki, synbiotyki.

7. Zasady wykonania wymazu oraz posiewu drobnoustrojów na podłoża mikrobiologiczne – ćwiczenia praktyczne.

Ćwiczenie nr 3 (06,07.03.2024r.)

Temat: Podstawy diagnostyki mikrobiologicznej. Patogeniczne grzyby - charakterystyka wybranych gatunków; Charakterystyka wybranych wirusów.

1. Krótki test sprawdzający wiedzę tzw. „wejściówka” – 5 pytań.

2. Metody podstawowej diagnostyki mikrobiologicznej – omówienie.

3. Analiza wykonanych przez Studentów posiewów na podłoża mikrobiologiczne: opis kolonii (barwa, wielkość), przygotowanie preparatu stałego, wykonanie barwienia Grama – ćwiczenia praktyczne.

4. Grzyby chorobotwórcze – preparaty stałe, obserwacja mikroskopowa:

- Candida albicans (bielnik biały),

- Aspergillus fumingatus (kropidlak popielaty),

- Trichophyton mentagrophytes.

5. Mikotoksyny – rodzaje, występowanie, przykłady gatunków grzybów wytwarzających aflatoksyny oraz ochratoksyny i ich znaczenie oraz wpływ na zdrowie człowieka.

6. Wirusy – przykłady i choroby przez nie wywoływane - omówienie:

- wirus opryszczki (Herpes simplex),

- wirus ospy wietrznej i półpaśca (Varicella-zoster virus),

- wirusy zapalenia wątroby (Hepatitis virus),

- ludzki wirus niedoboru odporności (Human Immunodeficiency Virus, HIV),

- wirus brodawczaka ludzkiego (human papilloma virus, HPV),

- wirus wścieklizny (Rabies Virus).

Ćwiczenie nr 4 (13,14.03.2024r.)

Temat: Pasożytnicze Protozoa – pierwotniaki; obserwacja mikroskopowa, preparaty stałe-uzupełnienie zeszytu ćwiczeń (R – rysunek w zeszycie ćwiczeń).

1. Krótki test sprawdzający wiedzę tzw. „wejściówka” – 5 pytań.

2. Budowa, rozmnażanie, cykle rozwojowe, chorobotwórczość i diagnostyka.

Pierwotniaki układu pokarmowego:

-Entamoeba histolytica – Pełzak czerwonki

• cysta, trofozoit

-Giardia intestinalis- Lamblia jelitowa

• trofozoit (R)

- Cryptosporidium parvum

• oocysta (R)

Pierwotniaki układu krwionośnego:

-Trypanosoma cruzi – Świdrowiec amerykański

• trypomastigota (R)

-Plasmodium falciparum – Zarodziec sierpowy

• cienki rozmaz krwi

Pierwotniaki tkanek i narządów:

-Toxoplasma gondii

• trofozoit (R)

Pierwotniaki układu nerwowego:

-Naegleria fowleri

• trofozoit

Pierwotniaki układu moczowo-płciowego:

-Trichomonas vaginalis- Rzęsistek pochwowy

• trofozoit (R)

Ćwiczenie nr 5 (20,21.03.2024r.)

Temat: Pasożytnicze Digenea – przywry; Pasożytnicze Cestoda- tasiemce; obserwacja mikroskopowa, preparaty stałe-uzupełnienie zeszytu ćwiczeń (R – rysunek w zeszycie ćwiczeń).

1. Krótki test sprawdzający wiedzę tzw. „wejściówka” – 5 pytań.

2. Budowa, rozmnażanie, cykl rozwojowy, chorobotwórczość i diagnostyka.

Przywry układu pokarmowego:

-Fasciola hepatica- Motylica wątrobowa

• osobnik dojrzały (R)
• jaja (R)
• cerkarie

Przywry układu krwionośnego:

-Schistosoma mansoni

• osobnik męski lub żeński (R)
• jaja (R)
• miracidium

3. Tasiemce układu pokarmowego:

-Diphyllobotrium latum- Bruzdogłowiec szeroki

• proglotydy maciczne (R)
• jaja

-Taenia saginata- Tasiemiec nieuzbrojony

• proglotydy maciczne
• jaja (R)
• skoleks (R)

-Taenia solium- Tasiemiec uzbrojony

• skoleks (R)
• proglotydy maciczne

Tasiemce narządów i tkanek:

-Echinococcus granulosus- Tasiemiec bąblowcowy

• osobnik dorosły (R)
• protoskoleksy (R)
• przekrój przez tkankę- hydatody z protoskoleksami

Ćwiczenie nr 6 (27,28.03.2024r.)

Temat: Pasożytnicze Nematoda- nicienie; obserwacja mikroskopowa, preparaty stałe-uzupełnienie zeszytu ćwiczeń (R – rysunek w zeszycie ćwiczeń).

1. Krótki test sprawdzający wiedzę tzw. „wejściówka” – 5 pytań.

2. Budowa, rozmnażanie, cykle rozwojowe, chorobotwórczość i diagnostyka.

Nicienie układu pokarmowego:

-Enterobius vermicularis- Owsik ludzki

• osobnik dojrzały (R)
• jaja (R)

-Ascaris lumbricoides -Glista ludzka

• jaja (R)
• osobnik dojrzały (samiec, samica) (R)

-Trichuris trichiura- Włosogłówka ludzka

• osobnik dojrzały (samiec, samica) (R)
• jaja (R)

Nicienie układu krwionośnego:

-Loa loa

• mikrofilarie

-Wuchereria bancrofti

• mikrofilarie w rozmazie krwi obwodowej

Nicienie tkanek i narządów:

-Trichinella spiralis- Włosień kręty

• larwa w mięśniu poprzecznie prążkowanym człowieka (R)

-Toxocara canis– Glista psia

• postać dorosła (samiec, samica)
• jaja

Ćwiczenie nr 7 (03,04.04.2024r.)

Temat: Pasożytnicze Arachnida- pajęczaki i Insecta- owady; obserwacja mikroskopowa, preparaty stałe-uzupełnienie zeszytu ćwiczeń (R – rysunek w zeszycie ćwiczeń)

1. Krótki test sprawdzający wiedzę tzw. „wejściówka” – 5 pytań.

2. Budowa, rozmnażanie, cykle rozwojowe, chorobotwórczość i diagnostyka.

Pasożytnicze pajęczaki

-Ixodes ricinus- Kleszcz pospolity

• osobnik dorosły (samiec, samica) (R)
• larwa

-Sarcoptes scabiei- Świerzbowiec ludzki

• osobnik dorosły (R)

-Demodex folliculorum- Nużeniec ludzki

• osobnik dorosły (R)
• wykrywanie nosicielstwa Demodex sp.- wykonuje każdy student w grupie

Pasożytnicze owady

-Pediculus humanus- Wesz ludzka

• imago (R)
• jaja (R)

-Pthirus pubis- Wesz łonowa

• imago (R)

-Lucilia sericata- Mucha zielona

• imago

-Pulex irritans- Pchła ludzka

• imago (R)

-Cimex lectularius- Pluskwa domowa

• imago (R)

Ćwiczenie nr 8 (10,11.04.2024r.)

Kolokwium zaliczeniowe:

Zaliczenie pisemne Samokształcenie – test składający się z 10 krótkich pytań otwartych (czas: 15 minut) obejmujących zagadnienia o tematyce mikrobiologicznej i parazytologicznej przekazane na początku semestru (w ciągu 2 pierwszych tygodni).

Zaliczenie pisemne testowe – test jednokrotnego wyboru, 30 pytań zamkniętych (czas: 30 minut) obejmujących materiały z wykładów oraz ćwiczeń.

Zaliczenie praktyczne – rozpoznawanie 10 pasożytów na preparatach parazytologicznych (czas: 1 minuta na preparat) – preparaty stałe ustawione.Na zaliczeniu praktycznym student powinien rozpoznać gatunek pasożyta i uzupełnić tabelę o informacje: postać inwazyjna rozpoznanego pasożyta, materiał pobierany od pacjenta w celu identyfikacji tego pasożyta, miejsce lokalizacji u człowieka, nazwę wywoływanej choroby.